భారత ప్రజాస్వామ్యం ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థగా గుర్తింపు పొందింది. 1950 జనవరి 26న రాజ్యాంగం అమలులోకి వచ్చిన రోజు నుంచి “ప్రజల కోసం, ప్రజల చేత, ప్రజల పాలన” అనే సూత్రం మన రాజకీయ వ్యవస్థకు ప్రాణం లాంటి పునాదిగా మారింది. ఈ వ్యవస్థలో అధికారమంతా ప్రజల చేతుల్లోనే ఉంటుంది — ఏ ఒక్క వర్గం లేదా వ్యక్తి కాదు, ప్రజలే పరమాధికారులు.
1️⃣ ప్రజాస్వామ్య బలం – సమాన హక్కులు మరియు రాజ్యాంగ రక్షణ
భారత రాజ్యాంగం ప్రతి పౌరుడికి సమాన హక్కులు, న్యాయం, స్వేచ్ఛలను హామీ ఇస్తుంది. మతం, కులం, భాష, ప్రాంతం అనే భేదాలు లేకుండా అందరికీ సమాన అవకాశాలు కల్పించడం ప్రజాస్వామ్యానికి ప్రాణం. ఇది దేశంలోని ప్రతి పౌరుడిని సమాన గౌరవంతో నిలబెడుతుంది.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!2️⃣ ఎన్నికల వ్యవస్థ – ప్రజల చేతుల్లో అధికారం
ప్రతి ఐదేళ్లకోసారి జరిగే ఎన్నికల ద్వారా ప్రజలు తమ ప్రతినిధులను స్వయంగా ఎంచుకుంటారు. ఇది ప్రజాస్వామ్యానికి ముఖ్యమైన బలం. Election Commission of India నిర్వహించే ఈ ప్రక్రియ ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద ప్రజా వ్యాయామంగా పరిగణించబడుతుంది.
3️⃣ స్వేచ్ఛ మరియు స్వతంత్ర సంస్థలు
భారతదేశంలో ప్రెస్ స్వేచ్ఛ, న్యాయవ్యవస్థ స్వతంత్రత, పారదర్శక విధానాలు ప్రజాస్వామ్యాన్ని బలపరుస్తున్నాయి. ఒక పత్రికా విలేఖరి లేదా సామాన్య పౌరుడు కూడా Right to Information (RTI) ద్వారా ప్రభుత్వాన్ని ప్రశ్నించగలడు. ఇది ప్రజలకు స్వరాన్నిస్తుంది.
4️⃣ ప్రజాస్వామ్య లోపాలు – డబ్బు, కులం, కుటుంబ రాజకీయాలు
ఎన్నికల సమయంలో డబ్బు, మద్యం, కుల ప్రభావం ఇంకా కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి. కొద్దిమంది కుటుంబాలు తరతరాలుగా అధికారం స్వాధీనం చేసుకోవడం ప్రజాస్వామ్య బలహీనత. ప్రజా ప్రతినిధులు అవినీతి బారిన పడటం, ప్రజలు ఓటు వేసిన తర్వాత నాయకులను ప్రశ్నించకపోవడం కూడా లోపాలే. మతం, జాతి పేరుతో ద్వేష రాజకీయాలు పెరగడం ప్రజాస్వామ్య స్ఫూర్తిని దెబ్బతీస్తుంది.
5️⃣ ప్రజల పాత్ర – ప్రజాస్వామ్యానికి శక్తి
ప్రజాస్వామ్యం కేవలం ఓటు వేయడం మాత్రమే కాదు; అది ఒక నిరంతర బాధ్యత. ప్రజలు చైతన్యంగా ఉండి ప్రభుత్వ నిర్ణయాలను సమీక్షించాలి, RTI వంటి సాధనాలను వినియోగించి పారదర్శకత కోరాలి. యువత రాజకీయాల్లో చురుకైన పాత్ర పోషిస్తే వ్యవస్థకు కొత్త ఊపిరి లభిస్తుంది.
ప్రజలు ప్రతి రోజు చర్చల్లో, సామాజిక చర్యల్లో పాల్గొంటేనే ప్రజాస్వామ్యం బలపడుతుంది. మీడియా, సామాజిక సంస్థలు, పౌర సమూహాలు ఈ చైతన్యానికి వేదికలు కావాలి.
ముగింపు
భారత ప్రజాస్వామ్యం ప్రపంచానికి ప్రేరణ. కానీ ప్రజలే చైతన్యవంతంగా ఉండి అవినీతి, కుల రాజకీయాలు, కుటుంబాధిపత్యం వంటి సవాళ్లను ఎదుర్కోకపోతే ఈ వ్యవస్థ బలహీనమవుతుంది. నిజమైన ప్రజాస్వామ్యం అంటే ఎన్నికల వేళ ఓటు వేయడం మాత్రమే కాదు; రోజూ ప్రజల స్వరాన్ని వినిపించడం కూడా. ప్రజల భాగస్వామ్యమే ప్రజాస్వామ్య శక్తి.
