భారత సుప్రీంకోర్టు ల్యాండ్‌మార్క్ తీర్పులు

భారత సుప్రీంకోర్టు కేవలం దేశంలో అత్యున్నత న్యాయస్థానం మాత్రమే కాదు. ఇది రాజ్యాంగానికి కాపలా, ప్రజాస్వామ్యానికి గోడ, పౌర హక్కులకు రక్షకుడు. స్వాతంత్ర్యం తర్వాత ఎన్నో తీర్పులు ఇచ్చిన ఈ కోర్టు, కొన్ని భారత సుప్రీంకోర్టు ల్యాండ్‌మార్క్ తీర్పులు మాత్రం దేశం మొత్తం మార్గాన్ని మార్చేశాయి.

ఒక తీర్పు పార్లమెంట్ అధికారాలను పరిమితం చేసింది, మరొకటి ప్రధానమంత్రిని కూడా చట్టం కంటే పైకి కాదని నిరూపించింది. ఇంకొక తీర్పు మహిళల భద్రతకు కొత్త చట్టాలకు పునాది వేసింది. కొన్ని తీర్పులు సామాజిక వాదనలకు కారణమయ్యాయి, మరికొన్ని శాశ్వత పరిష్కారాలను అందించాయి.

ఇప్పుడు అలాంటి సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన ల్యాండ్‌మార్క్ తీర్పులు ఒకసారి చూద్దాం.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

🏛️ 1973: కేసవానంద భారతి కేసు – “బేసిక్ స్ట్రక్చర్” సిద్ధాంతం

కేరళ భూసంస్కరణ చట్టాలను సవాల్ చేసిన ఈ కేసు, రాజ్యాంగ చరిత్రలో మలుపు తిప్పింది.
13 మంది న్యాయమూర్తుల బెంచ్ తీర్పులో, పార్లమెంట్ రాజ్యాంగాన్ని సవరించవచ్చు కానీ దాని బేసిక్ స్ట్రక్చర్ (ప్రజాస్వామ్యం, సెక్యులరిజం, ఫండమెంటల్ రైట్స్) మార్చలేదని స్పష్టం చేసింది.

👉 ఈ తీర్పు నేటికీ నియంతృత్వాన్ని అడ్డుకునే గోడగా ఉంది.

⚡ 1975: ఇందిరా గాంధీ ఎన్నిక రద్దు

రాజ్ నారాయణ్, ఇందిరా గాంధీ ఎన్నికల్లో అక్రమాలు చేశారని సవాల్ చేశారు. హైకోర్టు ఎన్నిక రద్దు చేసింది. సుప్రీంకోర్టు ఆ తీర్పుని ఎక్కువగా సమర్థించింది.
👉 ఫలితం: ఇందిరా గాంధీ ఎమర్జెన్సీ (1975–77) ప్రకటించారు.
👉 పాఠం: ప్రధానమంత్రి కూడా చట్టం కంటే పైకి కాదు.

✈️ 1978: మనేకా గాంధీ కేసు – స్వేచ్ఛకు కొత్త అర్థం

మనేకా గాంధీ పాస్‌పోర్ట్ సడన్‌గా రద్దు చేయడంతో, ఆమె కోర్టును ఆశ్రయించారు.
సుప్రీంకోర్టు తీర్పు: ఆర్టికల్ 21 (జీవన హక్కు, స్వేచ్ఛ) కేవలం బ్రతకడమే కాదు, గౌరవంగా జీవించడం, ప్రయాణ స్వేచ్ఛ కూడా అందులో భాగమే.

👉 ఈ తీర్పు తర్వాత ప్రైవసీ, ఎడ్యుకేషన్, పర్యావరణ హక్కులు అన్నీ ఆర్టికల్ 21 కింద రక్షణ పొందాయి.

👩‍🦳 1985: షా బానో కేసు – మహిళా హక్కుల మలుపు

62 ఏళ్ల షా బానో విడాకుల తర్వాత భర్తనుంచి మెయింటెనెన్స్ కోసం పోరాడారు. సుప్రీంకోర్టు క్రిమినల్ ప్రొసీజర్ కోడ్ 125 ప్రకారం, ఆమెకు హక్కు ఉందని తీర్పు ఇచ్చింది.

👉 ముస్లిం వుమెన్ యాక్ట్ (1986) ఈ తీర్పును బలహీనపరిచింది.
👉 కానీ దేశవ్యాప్తంగా యూనిఫాం సివిల్ కోడ్ చర్చ మొదలైంది.

READ IN ENGLISH :

https://prathipakshamtv.com/landmark-supreme-court-judgments-india-2/

📜 1992: మాండల్ కమిషన్ కేసు – రిజర్వేషన్ల గరిష్ట పరిమితి

సుప్రీంకోర్టు 27% OBC రిజర్వేషన్లను సమర్థించింది కానీ స్పష్టంగా చెప్పింది:
👉 మొత్తం రిజర్వేషన్లు 50% మించకూడదు.
👉 ఈ తీర్పు తర్వాతే రిజర్వేషన్ రాజకీయం పటిష్టమైంది.

👩‍💼 1997: విశాఖ తీర్పు – మహిళల భద్రతా హక్కు

భాన్వరి దేవి పై జరిగిన అమానుష సంఘటన తర్వాత, సుప్రీంకోర్టు విశాఖ గైడ్‌లైన్స్ జారీ చేసింది.
👉 ఉద్యోగ ప్రదేశాల్లో లైంగిక వేధింపులను అరికట్టే చట్టానికి ఇది బాట వేసింది.
👉 చివరకు POSH Act, 2013కి ఇది పునాది అయింది.

🌈 2018: LGBTQ హక్కులు – సెక్షన్ 377 రద్దు

సుప్రీంకోర్టు తీర్పు: స్వలింగ సంపర్కం నేరం కాదు.
👉 లైంగిక వైఖరి వ్యక్తిగత గుర్తింపు, గౌరవం లో భాగమని కోర్టు చెప్పింది.
👉 ఇది భారత సమాజంలో సమానత్వానికి పెద్ద అడుగు.

🔐 2017: ప్రైవసీ హక్కు

9 మంది న్యాయమూర్తుల బెంచ్, ప్రైవసీ కూడా ఫండమెంటల్ రైట్ అని తీర్పిచ్చింది.
👉 ఆథార్ కేసు నుంచి వ్యక్తిగత డేటా రక్షణ వరకు—ఈ తీర్పు ప్రభావం ఇంకా కొనసాగుతోంది.

🕌 2019: అయోధ్య తీర్పు

70 ఏళ్ల న్యాయ పోరాటానికి తెరదించుతూ, సుప్రీంకోర్టు భూమిని హిందువులకు ఇచ్చి, ముస్లింలకు వేరే స్థలంలో మసీదు కట్టడానికి 5 ఎకరాలు కేటాయించింది.
👉 ఈ తీర్పుతో రామ్ మందిర నిర్మాణానికి మార్గం సుగమం అయింది.